Wytworzenie i gospodarowanie kompostem

By admin

14 czerwca, 2018 Nawozy No comments
Tagi: wapnowanie kompostu

Podstawy naukowe racjonalnej gospodarki kompostowej

Przy kilkuletniej fermentacji kompostów dawnymi sposobami otrzymuje się materiał uboższy w ciała gnilne.

Przez ubytek owych ciał szkodliwych dla roślin otrzymuje się dojrzałą ,,ziemię kompostową”, którą można użyć do inspektów. Jednakże dla celów nawozowych tak daleko posunięta fermentacja nie jest wskazana, gdyż stary, kilkuletni kompost traci rozpuszczalną, czynną próchnicę, na której prawie jedynie polega jego wartość biologiczna. Wprawdzie materiał kompostowy zawiera składniki pokarmowe, które się uruchamiają w miarę rozkładu materii organicznej, jednakże w pierwszym roku użycia są to tak małe ilości, że ich wartość odżywcza nie może opłacić trudu i kosztu zbierania i przygotowania kompostu.

Sądzę przez to, że rozpuszczalna próchnica jest, jeśli nie jedyną, to główną wartością produkcyjną dla rolnika w 1-szym roku użycia kompostów. To też przygotowanie kompostów w krótkim okresie czasu jest podstawą racjonalnego kompostu. Dobre komposty zawierają rozpuszczalnej próchnicy ok. 0,04 – 0,14%.

Nie należy do kompostów wprowadzać wapna, które strąca próchnicę, a zwłaszcza szkodliwie działa wapnowanie na przefermentowane komposty. Komposty nie są kwaśne, lecz neutralne lub alkaliczne, nawet i bez wapnowania, gdyż aminy pochodzące z rozkładu białka alkalizują środowisko.

Można by świeży materiał roślinny, który jest kwaśny alkalizować wapnem, ale wprowadzenie do kompostu większej ilości soli wapniowej uważam za niewskazane. Kwasy ulegają utlenieniu przez drobnoustroje, których czynność wzmaga się przy przerabianiu kompostu.

Zastosowanie kompostu. Próchnica strąca się w kompoście powoli, to też należy go zużyć już w 1-szym roku i zastosować bezpośrednio przed siewem roślin, albo posypowo na rzędy roślin. Dłuższe bowiem przeleżenie kompostu w glebie zamienia go w materiał nieczynny. Dotychczas stosowałem przeważnie kompost w ilości 50 q na 1 ha, wtedy przy zawartości 0,05% próchnicy przypada tejże na 1 ha 2,5 kg. Przy kompostach bogatszych w próchnicę, można będzie zastosować dawki mniejsze. Sprawa ta wymaga dokładniejszego opracowania doświadczalnego.

Działanie kompostu tłumaczyć jedynie można czynną próchnicą, gdyż składniki pokarmowe bardzo wolno uruchamiają się z próchnicy. Łatwo przyswajalne pokarmy mineralne dają tylko połowę zwyżki ziarna owsa, jaką osiągnąć można w kompoście. Przy jęczmieniu działanie składników mineralnych jest silniejsze.

Czynność próchnicy rozpuszczalnej polega prawdopodobnie na działaniu soli kwasu humusowego. Okazało się bowiem w doświadczeniach, że spreparowane humiany torfu są również biologicznie czynne, powodują wzrost korzeni i powiększają plony. To też należy uważać za korzystne przesypywanie materiału kompostowego torfem, względnie starym kompostem, gdyż wtedy zawarte związki próchniczne ulegają rozpuszczeniu pod wpływem działania tworzących się podczas fermentacji związków alkalicznych; np. w oborniku węglan amonowy jest czynnikiem rozpuszczającym, próchnicę.

Proponowana metoda przygotowywania kompostu nawozowego w naszych warunkach klimatycznych

Na podstawie wcześniej podanych wiadomości oraz w uwzględnieniu istniejących metod przygotowania kompostów, proponujemy następujący sposób postępowania celem uzyskania wartościowego „kompostu nawozowego”, który przeciwstawiamy ,,ziemi kompostowej” jakiej ogrodnik używa do inspektu.

Materiał na kompost. Do przygotowania takiego ,,kompostu nawozowego” nadają się tylko łatwo rozkładalne materiały jak: zielone rośliny nie mające jeszcze dojrzałych nasion, (aby komposty nie służyły do roznoszenia chwastów po polach), darń, liście, słoma i gnój. Materiały te należy poddawać fermentacji w miesiącach letnich.

Natomiast wszelki inny materiał odpadkowy zwłaszcza zbierany w jesieni, w zimie, suche resztki roślinne od nasienników buraczanych, kapusty, perz itp., jak również odpadki kuchenne, fekalia, odpadki z bicia zwierząt, składa się w stosy i przesypuje ziemią, względnie torfem i w ten sposób uzyskuje się „przygotowawczą ziemię kompostową”.

Układanie kompostu. Materiał roślinny przeznaczony na „kompost nawozowy”, składa się na przygotowanym odpowiednio pasie ziemi szerokości 3 m; spód należy wyłożyć warstwą gliny dobrze ubitej. W środku w linii podłużnej przeprowadza się rowek kryty drążkami, który służy do wentylacji stosu. Na tak przygotowanym pasie układa się najpierw ziemię kompostową lub ziemię torfową, przy czym na drążkach układa się, aby nie zasypać rowka ziemią, chwasty zielone w cienkiej warstwie. Na ziemi tej układa się materiał roślinny w warstwie 10 cm., na to warstwę obornika 5 cm. i obsypuje się warstwą ziemi kompostowej 5 cm., następnie idą rośliny zielone itd. Można też układać stos tylko z obornika przesypując go ziemią kompostową. Stos doprowadza się do wysokości 1 m. i nakrywa się 10 cm. warstwą torfu, lub ziemią kompostową, pozostawiając w linii podłużnej rowek, w którym co tydzień rozlewa się rozcieńczoną gnojówkę lub zawiesinę krowieńca w wodzie.

Przerabianie. Stosy takie układa się w miesiącach czerwcu, lipcu i najdalej do połowy sierpnia. Przerabia się je, co 2 – 3 tygodnie przy czym należy je w miarę potrzeby zwilżać tak, aby były utrzymane w należytym stopniu wilgotności.

Przerabianie po odsunięciu warstwy okrywającej odbywa się w ten sposób, że górne warstwy przychodzą w dół i odwrotnie.

W drugiej połowie września przerabia się stos ostatni raz, nie zwilżając go bez potrzeby, aby uniknąć obniżenia temperatury stosu. Można wtedy dać do kompostu gnojówkę. Wtedy układa się stosy wyższe, do 150 cm, jednakże nie o szerszej podstawie nad 3 m. i stosy te nakrywa się warstwą 20 cm. ziemi torfowej, a z nastaniem przymrozków obkłada się stos łętami ziemniaczanymi lub słomą, celem ochronienia go przed zbytnim obniżeniem się temperatury.

W lutym lub marcu kiedy temperatura podniesie się, należy stos jeszcze raz przerobić i przerafować.

Celem zorientowania się o zawartości rozpuszczalnych związków próchnicznych w kompoście, należy 10 gr. kompostu rozmieszać w 0,5 litra miękkiej wody. Po opadnięciu osadu woda kompostu bogatego w rozpuszczalną próchnicę jest koloru żółtego lub jasnożółtego, natomiast kompost pozbawiony czynnej próchnicy pozostawia wodę bezbarwną, tylko zamąconą.

Użycie kompostu. Dobry kompost nawozowy dać powinien należytą zwyżkę produkcji. Stosuje się go bezpośrednio przed siewem roślin lub posypowo, o ile możności wzdłuż rzędów roślin. Należy go rozsypywać w porze dżdżystej, pochmurnej, unikać bowiem należy przesuszania na słońcu. Zaraz po wysiewie należy go zabronować albo przykryć motyką lub opełaczem. Na oziminy rozsypuje się kompost zaraz, gdy ruszy wegetacja.